Czy warto zdecydować się na rozwód z orzeczeniem o winie?

Zgodnie z przepisami Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, zasadą jest rozwód z orzeczeniem o winie, a więc sąd w trakcie procesu rozwodowego musi orzec o winie małżonków za rozpad małżeństwa. Sąd może ustalić, że winę za rozkład pożycia ponosi jeden z małżonków, oboje małżonkowie albo że żaden z małżonków nie ponosi winy.

Alternatywą jest rozwód bez orzekania o winie, który może zapaść tylko na zgodne żądanie małżonków. W takim przypadku wyrok rozwodowy ma takie skutki, jak gdyby żaden z małżonków nie ponosił winy. Jeśli chcesz się dowiedzieć na czym polega rozwód bez orzekania o winie i kiedy do niego dochodzi, to przeczytaj artykuł „Rozwód bez orzekania o winie”.

Dowiedz się także, „Kiedy rozwód nie jest możliwy?”

Rozwód z orzeczeniem o winie, czyli kiedy małżonek ponosi winę za rozpad małżeństwa?

Jeśli choćby jeden z małżonków chce uzyskać rozwód z orzeczeniem o winie, sąd musi ustalić, który z małżonków ponosi winę. Przez winę za rozkład pożycia rozumie się takie zachowanie małżonka (działanie albo zaniechanie), które narusza obowiązki określone przepisami prawa lub zasadami współżycia społecznego i prowadzi do trwałego i zupełnego rozkładu pożycia małżeńskiego.

Co ważne, aby stwierdzić winę, zachowanie małżonka musi być zawinione, a więc uzależnione od jego woli. Jeśli zatem jeden z małżonków na przykład poważnie zachorował (fizycznie lub psychicznie) i doprowadziło to do rozpadu małżeństwa, to nie mamy do czynienia z zawinionym zachowaniem tego małżonka. Do przypisania winy nie jest konieczne, aby małżonek miał zamiar doprowadzenia do rozpadu małżeństwa. Wystarczy tylko, że ma on możliwość przewidzenia skutków swojego postępowania (patrz np. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 28 stycznia 2004r. sygn. akt IV CK 406/02).

Tyle, jeśli chodzi o teorię. W praktyce o winie małżonka za rozpad małżeństwa można mówić w przypadku między innymi zdrady, alkoholizmu, nielojalnego postępowania, poniżania, przemocy fizycznej lub psychicznej, odmowy współżycia, braku przyczyniania się do zaspokajania potrzeb rodziny, marnotrawieniu pieniędzy, hazardu.

Z kolei winy małżonka nie można stwierdzić w takich sytuacjach, jak na przykład brak możliwości współżycia z powodu choroby jednego z małżonków, agresywne zachowanie małżonka spowodowane chorobą psychiczną, chyba że małżonek świadomie nie podejmuje leczenia. W takich przypadkach w rozwodzie z orzeczeniem o winie znajdzie się z reguły ustalenie, że żaden z małżonków nie ponosi winy za rozpad małżeństwa.

Co daje rozwód z orzeczeniem o winie?

Wyrok rozwodowy, w którym stwierdzona jest wina małżonka za rozpad małżeństwa, poza samą satysfakcją małżonka niewinnego, niesie za sobą doniosłe konsekwencje prawne.

Otóż, jeśli chodzi o obowiązek alimentacyjny między rozwiedzionymi małżonkami, to kluczowe znaczenie ma treść wyroku rozwodowego właśnie w zakresie ustalonej przez sąd winy za rozkład pożycia. Małżonek, który został uznany za wyłącznie winnego rozpadu małżeństwa, nie może żądać od swojego byłego niewinnego małżonka alimentów, nawet jeśli małżonek wyłącznie winny znalazł się w niedostatku, a więc nie ma żadnych środków na pokrycie swoich niezbędnych potrzeb.

Z kolei małżonek niewinny może żądać zasądzenia przez sąd alimentów od małżonka wyłącznie winnego, nawet jeśli nie znajduje się w niedostatku. Przesłanką żądania alimentów jest pogorszenie sytuacji materialnej małżonka niewinnego na skutek orzeczenia rozwodu. W praktyce oznacza to, że ten małżonek, który zgodnie z wyrokiem z orzeczeniem o winie jest „niewinny”, może otrzymać znacznie wyższe alimenty niż w przypadku, gdyby sąd nie orzekał w wyroku rozwodowym o winie stron, orzekł, że żaden z małżonków nie ponosi winy albo że oboje ponoszą winę za rozpad małżeństwa. O wysokości alimentów dla małżonka niewinnego decydują jego usprawiedliwione potrzeby.

Zatem do zasądzenia alimentów od małżonka wyłącznie winnego nie jest konieczne, aby małżonek niewinny nie miał środków na pokrycie swoich najniezbędniejszych potrzeb. Małżonek niewinny może otrzymać alimenty nawet jeśli sam zarabia na swoje utrzymanie – wystarczy tylko, aby rozwód z orzeczeniem o winie pociągnął za sobą pogorszenie sytuacji materialnej tego małżonka i wysokość żądanych alimentów była uzasadniona jego usprawiedliwionymi potrzebami.

Jak długo trwa sprawa sądowa dotycząca rozwodu z orzekaniem o winie?

Postępowanie sądowe dotyczące sprawy rozwodowej, w której sąd orzec ma o winie stron, trwa znaczniej dłużej niż proces, w którym takiej winy się nie ustala. Spowodowane jest to znacznie dłuższym postępowaniem dowodowym.

Sąd musi bowiem często przesłuchiwać wielu świadków na okoliczność przyczyn rozpadu związku małżeńskiego i sposobu zachowywania się małżonków. Przesłuchanie jednego świadka nierzadko trwa godzinę, więc jeśli w sprawie do przesłuchania jest kilku czy nawet kilkunastu świadków, to nietrudno przewidzieć, że proces będzie trwał długo. Ponadto, jeśli w grę wchodzi rozwód z orzekaniem o winie, z wyroku rozwodowego z reguły co najmniej jedno z małżonków jest niezadowolone i składa apelację, co dodatkowo wydłuża moment prawomocnego zakończenia sprawy.

Rozwód z orzekaniem o winie – za i przeciw

Podsumowując, choć rozwód z orzekaniem o winie wiąże się ze znacznie dłuższym procesem sądowym, warto się właśnie na takie rozwiązanie zdecydować, zwłaszcza gdy chcemy zabezpieczyć swoją sytuację materialną na przyszłość.

Radca prawny Nina Wolska
Kancelaria Prawna Proximo Opole

Poprowadzimy Twój rozwód z orzeczeniem o winie. Napisz!