W niniejszym artykule dowiesz się, co można zrobić, jeśli Twój małżonek bez Twojej wiedzy lub zgody zadłuża się, a Ty nie chcesz odpowiadać za długi współmałżonka. W szczególności uzyskasz informację, w jaki sposób można w takiej sytuacji wyłączyć Twoją odpowiedzialność za długi małżonka, jak wygląda postępowanie w tym zakresie, a także czy wyłączenie odpowiedzialności za zadłużenie dotyczy również starych długów małżonka.
Odpowiedzialność za długi małżonka – jak złagodzić skutki finansowe?
Choć zasadą jest, że o ważnych decyzjach majątkowych małżonkowie decydują wspólnie, to zdarzają się sytuacje, że małżonek sam, bez wiedzy drugiego współmałżonka, zaciąga jakiś kredyt albo pożyczkę. Drugi małżonek dowiaduje się o tym najczęściej dopiero, gdy do domu przychodzi wezwanie do zapłaty, sądowy nakaz zapłaty albo co gorsza gdy do drzwi zapuka komornik. Aby uniknąć takiej sytuacji lub chociażby złagodzić jej skutki finansowe, należy podjąć odpowiednie działania.
Zadłużanie się małżonka niekorzystne dla majątku wspólnego
Zawarcie związku małżeńskiego powoduje, że między małżonkami powstaje majątkowa wspólność ustawowa. Oznacza ona, że od tego momentu wszystkie rzeczy i prawa nabywane przez małżonków wspólnie albo nawet przez jednego z nich, co do zasady wchodzą do majątku wspólnego.
W tym również odpowiedzialność za długi małżonka spada na drugą stronę danego związku. Inaczej mówiąc, zobowiązania zaciągane przez jednego tylko z małżonków przy wiedzy drugiego wchodzą do majątku wspólnego, co oznacza, że współmałżonek co do zasady również odpowiada za nie majątkiem wspólnym. Zadłużanie się przez współmałżonka może co najwyżej uchronić majątek osobisty drugiego małżonka, o ile oczywiście małżonek ten taki majątek posiada.
Odpowiedzialność za długi męża lub żony, czyli co można zrobić, gdy małżonek pożycza bez Twojej wiedzy?
Wiele osób uważa, że w sytuacji, gdy współmałżonek zadłuża się, jedynym rozwiązaniem jest rozwód. Na szczęście nie jest to jedyna możliwość ochrony majątku w sytuacji zadłużania się męża lub żony.
Kodeks rodzinny i opiekuńczy daje bowiem możliwość ustanowienia rozdzielności majątkowej przez sąd. Rozdzielność majątkowa to taki rodzaj majątkowego ustroju między małżonkami, który jest przeciwieństwem wspólności majątkowej. Powoduje ona, że każdy z małżonków zachowuje majątek nabyty dotychczas, natomiast po ustanowieniu tej rozdzielności każdy z małżonków odpowiada sam za swoje własne długi swoim majątkiem, a rzeczy i prawa, które nabywa, wchodzą tylko do jego majątku osobistego.
Zatem skutki są takie, jakby małżonkowie pod względem majątkowym byli dla siebie osobami obcymi. Odpowiedzialność za długi małżonka przy rozdzielności majątkowej praktycznie nie istnieje. Jeśli współmałżonek będzie robił długi, to będzie on za nie odpowiadał sam swoim własnym majątkiem. Komornik nie będzie mógł prowadzić egzekucji z majątku drugiego małżonka.
Jeśli chcesz dowiedzieć się więcej na temat rozdzielności majątkowej, to zapoznaj się z artykułem „Rozdzielność majątkowa między małżonkami”.
Jak ochronić majątek przed długami małżonka?
Aby ustanowić rozdzielność majątkową można udać się do kancelarii notarialnej i zawrzeć odpowiednią umowę w formie aktu notarialnego. Jednak w sytuacji, gdy małżonek robi długi, z reguły trudno jest nakłonić go do podpisania takiej umowy.
Wówczas należy wystąpić do sądu z pozwem o ustanowienie rozdzielności. Opłata od takiego pozwu wnosi 200 zł. Sąd może ustanowić rozdzielność tylko, jeśli istnieją ku temu ważne powody. W procesie sądowym należy zatem udowodnić istnienie takich ważnych powodów.
Wśród najczęstszych przypadków uznawanych za ważne powody możemy wyróżnić np. uzależnienie małżonka od alkoholu albo od gier hazardowych i związane z tym roztrwanianie majątku wspólnego, czy właśnie zadłużanie się. Nieudowodnienie istnienia ważnych powodów skutkuje oddaleniem powództwa przez sąd.
Należy wiedzieć, że ustanowienie rozdzielności przez sąd nie jest nieodwracalne, ponieważ małżonkowie mogą w późniejszym czasie zawrzeć umowę notarialną i przywrócić wspólność majątkową, ewentualnie w dowolny, wybrany przez siebie sposób, uregulować swoje stosunki majątkowe.
Czy można uchronić się przed starymi długami małżonka?
Zasadą jest, że rozdzielność majątkowa powstaje dopiero po wydaniu prawomocnego wyroku. Jednak w wyjątkowych przypadkach można domagać się, aby sąd w wyroku orzekł, że rozdzielność obowiązuje od wcześniejszej daty. W takim przypadku mąż lub żona nie będą ponosić odpowiedzialności za długi małżonka, które powstały wcześniej, tj. przed złożeniem pozwu do sądu.
Z sytuacją taką możemy mieć do czynienia przykładowo wówczas, gdy małżonkowie od kilku lat pozostają w tzw. faktycznej separacji, tj. pomimo braku orzeczenia rozwodu czy separacji każdy z nich samodzielnie gospodaruje swoim wynagrodzeniem, sam robi sobie zakupy, opłaca rachunki itp. Jeśli wówczas małżonek będzie zaciągał pożyczki, o których nic nie wiedział drugi małżonek, to istnieje spora szansa, że taki przypadek zostanie uznany przez sąd za szczególną okoliczność, uzasadniającą orzeczenie rozdzielności majątkowej z datą wsteczną.
Odpowiedzialność za długi małżonka może stanowić o jakości życia, przyszłości danego związku, jak i dzieci współmałżonków. Dlatego nie wahaj się, jeśli taka sytuacja spotkała lub może dotyczyć także Twojego związku. Skontaktuj się z nami – pomożemy uchronić Cię przed niechcianym, a nie sprowokowanym przez Ciebie zadłużeniem.
Radca prawny Nina Wolska
Kancelaria Prawna Opole