W związku z epidemią koronawirusa w Polsce i na świecie, w ostatnich dniach wprowadzane są liczne zakazy i ograniczenia. W tym artykule znajdziesz odpowiedzi na pytania za co nakładane są kary pieniężne związane z koronawirusem, jaka może być wysokość tej kary, kto ją nakłada oraz czy od kary pieniężnej można się odwołać.
Zakazy i ograniczenia związane z koronawirusem
Podstawą ustanawiania ograniczeń związanych z koronawirusem są przepisy art. 46a i art. 46b ustawy z dnia 05.12.2008r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi, które stanowią, że w przypadku wystąpienia stanu epidemii lub stanu zagrożenia epidemicznego o charakterze i w rozmiarach przekraczających możliwości działania właściwych organów administracji rządowej i organów jednostek samorządu terytorialnego, Rada Ministrów może ustanowić m.in. czasowe ograniczenie określonego sposobu przemieszczania się, czasowe ograniczenie lub zakaz obrotu i używania określonych przedmiotów lub produktów spożywczych, czasowe ograniczenie funkcjonowania określonych instytucji lub zakładów pracy, czasowe ograniczenie określonych zakresów działalności przedsiębiorców, czasową reglamentację zaopatrzenia w określonego rodzaju artykuły, czasowe ograniczenie korzystania z lokali lub terenów oraz obowiązek ich zabezpieczenia, nakaz lub zakaz przebywania w określonych miejscach i obiektach oraz na określonych obszarach, czy nakaz określonego sposobu przemieszczania się.
Na podstawie ww. delegacji ustawowej, Rada Ministrów w dniu 31.03.2020r. wydała rozporządzenie w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu epidemii. W rozporządzeniu tym wprowadzono zakaz przemieszczania się na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej osób przebywających na tym obszarze. Od tego zakazu wprowadzono jednak kilka wyjątków – przemieszczanie jest dopuszczalne m.in. w celu:
- wykonywania czynności zawodowych lub zadań służbowych, lub pozarolniczej działalności gospodarczej, lub prowadzenia działalności rolniczej lub prac w gospodarstwie rolnym, oraz zakupu towarów i usług z tym związanych;
- zaspokajania niezbędnych potrzeb związanych z bieżącymi sprawami życia codziennego, w tym uzyskania opieki zdrowotnej lub psychologicznej, tej osoby, osoby jej najbliższej, a jeżeli osoba przemieszczająca się pozostaje we wspólnym pożyciu z inną osobą – także osoby najbliższej osobie pozostającej we wspólnym pożyciu, oraz zakupu towarów i usług z tym związanych;
- wykonywania ochotniczo i bez wynagrodzenia świadczeń na rzecz przeciwdziałania skutkom COVID-19, w tym w ramach wolontariatu;
- sprawowania lub uczestniczenia w sprawowaniu kultu religijnego, w tym czynności lub obrzędów religijnych.
Ponadto w ww. rozporządzeniu wprowadzono też zakaz korzystania z pełniących funkcje publiczne i pokrytych roślinnością terenów zieleni, w szczególności: parków, zieleńców, promenad, bulwarów, ogrodów botanicznych, zoologicznych, jordanowskich i zabytkowych, a także plaż.
Jaka jest wysokość kary za naruszenie zakazów związanych z koronawirusem?
Wskazana powyżej ustawa o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi przewiduje kary, stanowiąc, że kto w stanie zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii nie stosuje się do ustanowionych nakazów, zakazów lub ograniczeń, podlega karom pieniężnym. Wysokość kary za nieprzestrzeganie zakazu określonego sposobu przemieszczania się oraz naruszenie nakazu lub zakazu przebywania w określonych miejscach i obiektach oraz na określonych obszarach, wynosi od 5.000 zł do 30.000 zł.
W przypadku zaś ponownego popełnienia takiego samego czynu, wysokość kary pieniężnej wymierzanej za kolejny czyn jest nie niższa od wysokości kary pieniężnej wymierzonej poprzednio za takie naruszenie, a nadto ustala się ją, dokonując powiększenia o 25% wysokości kary pieniężnej. Przykładowo – jeśli za naruszenie zakazu wstępu do parku otrzymaliśmy karę pieniężną w wysokości 5.000 zł, to za kolejne takie naruszenie zostanie nam wymierzona kara pieniężna w wysokości co najmniej 6.250 zł.
Kto i w jakim trybie nakłada karę za naruszenie zakazu?
Karę pieniężną za naruszenie zakazu nakłada państwowy powiatowy inspektor sanitarny i państwowy graniczny inspektor sanitarny. Kara jest nakładana w drodze decyzji administracyjnej, która jest niezwłocznie doręczana osobie ukaranej. Co istotne, decyzja ta podlega natychmiastowemu wykonaniu, co oznacza, że masz obowiązek niezwłocznie zapłacić nałożoną karę. Jeśli tego nie uczynisz, kara zostanie ściągnięta w trybie egzekucji administracyjnej. Istnieje możliwość wstrzymania wykonania decyzji o nałożeniu kary pieniężnej, ale do tego konieczne jest złożenie odwołania.
Czy od nałożonej kary pieniężnej można się odwołać?
Jeśli nie zgadza się z nałożoną na Ciebie karą pieniężną, masz prawo złożyć od niej odwołanie. Odwołanie składa się w terminie 14 dni od dnia doręczenia Ci decyzji, do organu wyższego stopnia za pośrednictwem organu, który wydał decyzję o nałożeniu kary pieniężnej. W odwołaniu możesz kwestionować zarówno wysokość nałożonej kary pieniężnej, jak i zasadność jej nałożenia, jeśli uważasz, że nie było podstaw do ukarania Cię za naruszenie określonego zakazu lub nakazu związanego z koronawirusem.
Po rozpatrzeniu odwołania organ wyższego stopnia orzeka o utrzymaniu w mocy zaskarżonej decyzji, o uchyleniu zaskarżonej decyzji w całości albo w części i orzeczeniu w tym zakresie co do istoty sprawy albo o umorzeniu postępowania. Organ wyższego stopnia, po wniesieniu odwołania, nie może orzec na Twoją niekorzyść, w szczególności nie może podwyższyć nałożonej na Ciebie kary pieniężnej.
Mandat za naruszenie zakazów w czasie epidemii
Za naruszenie zakazów i nakazów obowiązujących w czasie epidemii, możesz zostać ukarany również mandatem karnym. Podstawą tego jest przepis art. 54 Kodeksu wykroczeń, który stanowi, że kto wykracza przeciwko wydanym z upoważnienia ustawy przepisom porządkowym o zachowaniu się w miejscach publicznych, podlega karze grzywny do 500 złotych albo karze nagany.
W ostatnich dniach mandaty takie są nakładane przez Policję m.in. na osoby spacerujące w parkach, czy na kierowców, którzy pojechali na myjnię aby umyć samochód. W takiej sytuacji masz prawo odmówić przyjęcia mandatu – wówczas Policja kieruje wniosek o ukaranie do sądu. W takich sprawach sąd z reguły wydane wyrok nakazowy, w którym orzeka o uznaniu Twojej winy i nałożeniu na Ciebie grzywny. Jeśli nie zgadzasz się z wyrokiem, masz prawo złożyć sprzeciw w terminie 7 dni od doręczenia Ci tego wyroku.
Radca prawny Nina Wolska
Kancelaria Prawna Proximo