Spadek z reguły kojarzy się z odziedziczeniem znacznych korzyści majątkowych po spadkodawcy, w szczególności mieszkania, domu, czy środków pieniężnych. W większości przypadków oczywiście tak właśnie jest. Zdarzają się jednak przypadki, kiedy w skład spadku wchodzą nie tylko aktywa, lecz także pasywa (tj. różnego rodzaju zobowiązania określane potocznie jako długi spadkowe) albo wręcz wyłącznie same długi.
Długi spadkowe – jak się ich pozbyć w terminie na odrzucenie spadku?
Czasami o pomoc prawną do kancelarii zwracają się osoby, które nie chcą odziedziczyć długów spadkowych. Takie sytuacje można podzielić na dwie zasadnicze grupy.
Pierwsza obejmuje przypadki, gdy spadkobierca od razu wie albo co najmniej spodziewa się, że spadkodawca pozostawił po sobie w zasadzie tylko długi i odziedziczenie po nim spadku przyniesie wyłącznie katastrofalne skutki. W takiej sytuacji, nawet jeśli w skład spadku wchodzi jakiś wartościowy przedmiot, to z uwagi na skalę długów przyjmowanie spadku jest po prostu nieopłacalne.
Wówczas, aby pozbyć się takiego obciążania jakim są długi spadkowe, należy złożyć oświadczenie o odrzuceniu spadku w całości, względnie oświadczenie o przyjęciu spadku z dobrodziejstwem inwentarza. Oświadczenie takie należy złożyć przed sądem albo przed notariuszem przed upływem 6 miesięcy od dnia dowiedzenia się o tym, że dziedziczysz spadek. Jeśli termin ten minie bez skutku, tj. nie odrzucisz spadku, to nabędziesz spadek z dobrodziejstwem inwentarza, a więc z ograniczeniem Twojej odpowiedzialności za długi spadkowe do wysokości wartości stanu czynnego spadku.
Jeśli chcesz dowiedzieć się więcej o tym, na czym polega odrzucenie spadku oraz przyjęcie spadku z dobrodziejstwem inwentarza, to zapoznaj się z artykułem „Jak nie odziedziczyć długów?”.
Długi spadkowe – jak się ich pozbyć, jeśli nie odrzuciło się spadku w terminie?
Druga – oprócz opisanej powyżej – grupa to sytuacje, gdy dana osoba odziedziczyła już spadek (na skutek złożenia oświadczenia o przyjęciu świadku albo bezskutecznego upływu 6-miesięcznego termin na złożenie takiego oświadczenia) i dopiero później dowiedziała się, że w skład spadku wchodziły długi. Zdarza się, że po kilku miesiącach, a nawet latach po śmierci spadkodawcy, do spadkobiercy przychodzi np. z banku wezwanie do zapłaty, z którego wynika, że spadkodawca przed śmiercią zaciągnął kredyt albo pożyczkę, która nie została spłacona. W takiej sytuacji spadkobiercy najczęściej wpadają w panikę, ponieważ termin na odrzucenie spadku już dawno im minął i w związku z tym zadają pytanie, jak w takiej sytuacji pozbyć się długów spadkowych.
Uchylenie się od skutków prawnych – sposób na długi spadkowe
Należy pamiętać, że oświadczenia o przyjęciu albo odrzuceniu spadku przez spadkobiercę muszą dotyczyć całego spadku. Spadek stanowi bowiem ogół nie tylko praw, ale i obowiązków majątkowych spadkodawcy. Spadkobierca nie może zatem przyjąć samych aktywów (np. domu, mieszkania, czy pieniędzy), a długów odrzucić.
Co zatem należy zrobić, aby pozbyć się długów spadkowych? Jeśli przyjąłeś spadek poprzez złożenie oświadczenia w tym zakresie przed sądem albo notariuszem, to musisz złożyć tzw. oświadczenie i uchyleniu się od jego skutków prawnych.
Jeśli zaś przyjąłeś spadek w wyniku niezłożenia w terminie żadnego oświadczenia, to musisz złożyć oświadczenie o uchyleniu się od skutków prawnych niezłożenia w terminie stosownego oświadczenia. Takie oświadczenie składa się przed sądem, więc w tym celu konieczne jest złożenie odpowiedniego wniosku i wszczęcie postępowania sądowego. Zostaniesz następnie wezwany do sądu celem złożenia zeznań.
Należy jednak mieć na uwadze, że samo złożenie powyższego wniosku do sądu absolutnie nie gwarantuje Ci, że skutecznie pozbędziesz się długów. Sąd na podstawie okoliczności wskazanych przez Ciebie we wniosku oraz Twoich zeznań oceni, czy Twoje oświadczenie o uchyleniu się od skutków prawnych złożenia albo niezłożenia oświadczenia w przedmiocie spadku jest zasadne i skuteczne. Konieczne jest zatem staranne przygotowanie się do takiej sprawy i skorzystanie z pomocy profesjonalnej kancelarii prawnej. Jeśli sąd uwzględni Twój wniosek, to dzięki temu będziesz mógł skutecznie pozbyć się długów spadkowych.
Podsumowując, dowiedzenie się, że w skład spadku wchodzą długi spadkowe, nie oznacza automatycznie, że jako spadkobierca będziesz musiał te długi spłacać. Jeśli pomimo zachowania należytej staranności bezpośrednio po śmierci spadkodawcy nie byłeś w stanie dowiedzieć się, że spadek obciążony jest długami, to masz szansę, aby skutecznie pozbyć się takie obciążenia, jakie stanowią długi spadkowe.
Radca prawny Nina Wolska
Kancelaria Prawna Opole i Wrocław